น้ำมันฟู้ดเกรด คือ ผลิตภัณฑ์หล่อลื่นเกรดพิเศษ สำหรับการใช้งานกับเครื่องจักรในสายการผลิตอาหาร ซึ่งมีโอกาสที่จะปนเปื้อนไปในระหว่างกระบวนการผลิต สำหรับผลิตภัณฑ์หล่อลื่นทั่วไปเมื่อมีการใช้งานก็จะเกิดการเปลี่ยนแปลงทางเคมี เกิด สารไดออกซิน (Dioxin) ( รวมสารฟิวแรน ซึ่งเป็นสารที่มีส่วนประกอบคล้ายคลึงกับสารไดออกซินทั้งคุณสมบัติ อันตราย และแหล่งกำเนิด) เป็นสารเคมีที่คงตัวได้ดีในดิน ไม่ย่อยสลายเมื่อถูกความร้อน ไม่ละลายในน้ำ แต่ละลายได้ดีในไขมัน จึงสะสมอยู่ในเนื้อเยื่อของสิ่งมีชีวิตได้ การได้รับสารไดออกซินจากการสูดดมหรือรับประทานอาหารที่มีสารไดออกซินปนเปื้อนอยู่เป็นเวลานาน
น้ำมันหล่อฟู้ดเกรดที่ใช้กันในปัจจุบันนี้ส่วนมากเป็นพวกน้ำมันแร่ (Mineral Oil) ซึ่งเป็นผลิตภัณฑ์จากการกลั่นน้ำมันดิบ พวกที่เป็นน้ำมันสังเคราะห์ (Synthetic Oil) ก็มีใช้อยู่บ้าง แต่เป็นจำนวนน้อยและใช้ในงานพิเศษๆ เท่านั้น ในที่นี้จะขอกล่าวเฉพาะการเสื่อมคุณภาพของน้ำมันหล่อลื่นชนิดน้ำมันแร่เท่านั้น
น้ำมันหล่อลื่นแต่ละชนิดได้ถูกผลิตขึ้นมาเพื่อให้มีคุณสมบัติและคุณภาพเหมาะสมสำหรับงานหล่อลื่นแต่ละประเภท โดยการนำเอาน้ำมันพื้นฐานที่มีความหนืดพอเหมาะมาปรับปรุงคุณภาพด้วยการเติมสารเคมีเพิ่มคุณภาพ เพื่อให้คุณสมบัติพิเศษตามความต้องการ เช่น คุณสมบัติในการชะล้างป้องกันฟอง หรือรับแรงกด เป็นต้น เมื่อถูกใช้งานคุณสมบัติและคุณภาพของน้ำมันหล่อลื่นต้องสูญเสียหรือเสื่อมถอยลงไปเรื่อยๆ จนในที่สุดไม่อยู่ในสภาพที่เหมาะสมกับการใช้งานอีกต่อไป ลักษณะการเสื่อมสภาพของน้ำมันหล่อลื่นสามารถจำแนกออกได้เป็น 3 ลักษณะใหญ่ๆ คือ
- การเสื่อมสภาพของตัวเนื้อน้ำมันที่เกิดขึ้นจากปฏิกิริยาอ็อคซิเดชั่น
- สารเพิ่มคุณภาพในน้ำมันถูกใช้หมดไป หรือเสื่อมสภาพไป
- มีสิ่งสกปรกหรือสารอื่นจากภายนอกเข้าไปปะปน